whodunnits
De Nachtgasten: minder weten, beter spelen
OP 27 JANUARI 2016 DOOR SYTSE WILMANREAGEER
Ik vond het totaal geen probleem om een repetitie lang aan de kant te zitten, ik bracht een substantieel deel van mijn scene door op de gang en ik heb voor het eerst ooit een staande ovatie gegeven in de oefenruimte. Waar dit aan te danken heb? De Nachtgasten.
Onze aanhoudende honger naar nieuwe formats en stijlen leidde dit seizoen naar De Nachtgasten, opgezet door drie geschoolde acteurs – Koen Wouterse, Niels Croiset en Yorick Zwart – die naast teksttoneel iets met improvisatie wilden doen. Momenteel maken ze opgang in de Nederlandse theaters, met een almaar uitdijende groep gastacteurs die de sprong in het diepe wagen. Meestal niet met een achtergrond in improvisatie, maar wel in toneel. Kort door de bocht: vaak heel goed in het neerzetten van karakters en emoties maar soms minder in het maken van een verhaal. Het format is daar mooi op toegesneden, een schrijver geeft de spelers een opzet voor een verhaal mee. Je zou het kunnen zien als een soort De Vloer Op XL, waarbij de acteurs geen losse scenes spelen, maar een (semi-)avondvullende voorstelling.
Gevoelige geheimen
Het meest onderscheidende is dat na de algemene situatieschets alle acteurs persoonlijk nog wat meer informatie krijgen die de andere spelers niet horen. Het publiek hoort deze – vaak gevoelige – geheimen wel en weet dus meer dan de individuele spelers. Deze geheimen lijken misschien een detail, een aardige toevoeging, maar zijn een cruciale factor voor het hele format. Dat wordt nog eens versterkt doordat ‘af’ ook echt ‘af’ is. Je staat nooit in de coulissen te kijken en luisteren naar wat er op het podium gebeurt, maar bent dan backstage waar je niets kunt horen of zien. Via een iPad kan de regisseur je een seintje geven dat je op moet komen, maar wat je dan aantreft is een volstrekt raadsel.
Oprechter, scherper
Waarom is het zo belangrijk om dingen niet te weten? Naar mijn idee omdat op die manier acteur en personage samenvallen. Je weet echt niet hoe het zit of wat er is gebeurd terwijl je weg was en dat maakt het spelen makkelijker. De reactie als je er uiteindelijk achter komt, is oprechter. Je bent echt verbaasd, geschokt, verrast, ontroerd of wat dan ook als je ergens mee geconfronteerd wordt. Je hoeft alleen maar dat gevoel te volgen en uit te spelen en er ontstaan al een mooie scene. Bovendien wordt je nieuwsgierigheid geprikkeld doordat je niet alles weet. Daardoor ga je beter luisteren en reageer je scherper op je medespelers: ‘Wacht eens even, wát heb je gedaan?’
Bevrijdend
Of dit bij iedereen zo werkt, kan ik natuurlijk niet zeggen. Ik heb het zelf zo ervaren bij mezelf en gezien bij mijn medespelers van Placebo in de repetities die we de afgelopen tijd onder leiding van Nachtgast Yorick Zwart hebben gehouden. Zelf trap ik nog wel eens in de valkuil om te veel de verhaallijn te bewaken en daardoor te veel in mijn hoofd en te weinig in mijn gevoel te gaan zitten, niet alles weten werkte daar behoorlijk bevrijdend voor.
tekst overgenomen van Improblog
NACHTGASTEN TIPS
· De spelers krijgen een week tevoren kledingtips mee, zodat ze voor een passend kostuum kunnen zorgen
· De spelers ontvangen samen met het publiek de setting van het verhaal en hun persoonlijke geheimen
· Daarna is er een pauze van ongeveer een half uur, waarin de spelers hun casus bekijken, eventueel aantekeningen maken en de uitgeschreven tips en setting kunnen bekijken.
· Het is aangeraden voor de acteurs om bij hun personages een achtergrond te bedenken die hen kan helpen om het gedrag van hun personage te verklaren.
· Van zodra de voorstelling begint ontkennen de spelers het publiek, vanaf dan stapt niemand meer uit zijn rol
· Spelers moeten doorspelen, van zodra ze van het podium zijn mogen de spelers niet horen wat er op de scene verteld wordt.
· 2 hoofden van de acteurs: het ‘acteurshoofd’ en het ‘personage-hoofd’
· Door middel van een lampje kan de coach aangeven of er een entree van een personage mag zijn of niet, eventueel kunnen ook tips aan de spelers worden doorgegeven via whatsapp
· De spelers zijn de baas over het verhaal. De spelers mogen er geen extra geheimen bijverzinnen die groter zijn dan de aangeboden geheimen.
· Het is handig om de personages in gradatie van belang. Zodat er bijvoorbeeld niet begonnen wordt met het grootste geheim prijs te geven.
· Er wordt afgesproken om de eerste 20 minuten geen geheimen prijs te geven.
· Koester de stilte.
· Beste scenario’s zijn die waarin de personages een band hebben met mekaar en van mekaar houden.
· Beste geheimen zijn een mengeling van liefde en andere geheimen
· Val niet in herhaling. Geheimen die uitgespeeld zijn worden niet nog eens helemaal uitgelegd aan een volgend personage omdat het publiek dan anders twee maal naar hetzelfde moet zitten kijken.
· Spelers moeten variatie aanbrengen in speelstijl, gevoel, op- en afgang.
· Speciale training in op- en afgang.
· Wees tactisch met het uitspelen van je geheimen. Bouw het op, geef niet direct alles prijs.
· Voorstellingen waarin de spelers achteraf zeiden dat ze er geen bal van snapten, zijn die waarin de acteurs hun geheimen niet uitspeelden.
· Blijf luisteren en reageren. Durf als spelers je personage te laten verliezen.
· Nodig achteraf het publiek uit om te delen wat ze ervan vonden met de spelers, omdat zij alle geheimen kenden.